HIP-TIME MAGAZINE 141
Na het voltooien van het dempingsproces van de Molenwijk in het late voorjaar van 1935 wordt op de raadsagenda van Heerenveen midden juni door B. en W. voorgesteld een aantal bestaande namen als Achterom, Roode Dorp en Verlengde Roode Dorp te laten vervallen. Zij stellen voor de nieuwe straat vanaf het Breedpad tot aan de Gereformeerde Kerk de naam te geven van: GEDEMPTE MOLENWIJK. Bij de bespreking van de naamgeving in de raad vindt de heer Van der Kam een betere naam in de FALKENAKADE, omdat de burgemeester zich zo krachtig heeft ingezet voor de demping van de wijk. Maar ... Van der Kam vindt de voorgestelde naam ook beste
De uitwerking van dit besluit kunnen we vaststellen, wanneer we het Adresboek van 1936/1937 erbij nemen en inderdaad constateren, dat aan de oostzijde van de Gedempte Molenwijk - voorheen dus het Achterom - de oneven nummers zijn toegekend. De westelijke kant van de Gedempte Molenwijk, welke in de Propstrabuurt nog geen bewoonde huisnummers telt, krijgt de even nummers. In het exemplaar van 1936/37 staat daarom bakker Keimpe Keuning onder Ged. Molenwijk 2, terwijl hij in 1934 nog onder Roode dorp no. 2 staat vermeld. Horlogemaker M. Bruinsma, die in 1934 als bewoner van Krugersdorp 1 geldt, moet in 1936 genoegen nemen met Ged. Molenwijk 2a en schilder P. de Vries, nieuw in deze buurt, krijgt Ged. Molenwijk 2b.
Met de stichting van onderstaand garagegebouw plus bovenwoningen uit 1936 krijgt de Gedempte Molenwijk een sterk verbeterd aanzien. In HIP-Time 139 hebben we U beschreven de extra moeite, welke Johannes Wierda heeft moeten doen om de Provinciale Schoonheidscommissie - samen met architect Jelmer Murks Visser - te overtuigen van de noodzaak van dit ontwerp.
Fotograaf Chris Weijer heeft deze foto in 1936 van het gebouw in al z’n imposantheid vereeuwigd. (zie Ut it Feanster Printeboek van 20 juni 1990 in de Koerier, door Katrinus Hoornveld).
Het toekennen van een huisnummer voor de twee bovenwoningen verloopt evenwel minder vanzelfsprekend. Daar is de logica van de nummering even aan de kant gezet, want aan de zuidelijke bovenwoning (links op de foto) wordt het nummer Ged. Molenwijk 2c toegekend en aan de noordelijke bovenwoning (rechts op de foto) Ged. Molenwijk 2e. Dat betekent dus, dat - vermoedelijk uit noodzaak - de even nummers, te beginnen met nr. 2 - worden genummerd vanaf de Molensteeg-Molenstraat en in de richting van het Breedpad met oplopende letteraanduiding belast. Na nr. 2 van Keimpe Keuning, de bakkerij met woning - sinds haar bouw in 1904 - op de plaats van de vroegere leerlooierij - komt eerst M. Bruinsma, horlogemaker. Zijn woning wordt aangeduid met Ged. Molenwijk 2a, vervolgens P. de Vries, schilder met Ged. Molenwijk 2b. Daarna komt een pakhuis van de Gebr. Laagland met Ged. Molenwijk 2b-I. Veel later - in 1949 - blijkt de werkplaats van Jippe Hoogeveen (eigenaar geworden door koop van Jelmer Murks Visser in het dienstjaar 1946) ook nog bekend te hebben gestaan onder Ged. Molenwijk 2b-II. Dan komt de bovenwoning Ged. Molenwijk 2c van G. Bosma met op de begane grond de garage van Jager & Wierda onder Ged. Molenwijk 2d en de rechterbovenwoning Ged. Molenwijk 2e, bewoond door motorbootondernemer Wessel Wierda. Deze gegevens zijn te vinden in de adresboeken van 1936 en 1938, aangevuld met informatie uit krantenberichten !
Of er voor de noordelijker gelegen gebouwen aan de Gedempte Molenwijk (sinds 1935) ook nog nummers 2 met een letteraanduiding in gebruik zijn geweest is niet duidelijk. Wij hebben daarover nog niets kunnen vinden.
Een speciaal gevoel brengt Achterom- (of eigenlijk Molenwijk-)bewoner en klompenhandelaar H.G. Bouwhuis onder woorden in de allereerste advertentie na de ingrijpende transitie van de stinkende en door huisvuil verontreinigde open riool ‘Blauwe Donau’ naar de Gedempte Molenwijk. Nadat in de raad op 13 mei 1931 is voorgesteld een aantal panden onbewoonbaar te verklaren, waaronder het Achterom nr. 41 van Bouwhuis - heeft deze kennelijk zijn zegeningen geteld en besloten te investeren in vernieuwbouw. Hij vraagt, krijgt toestemming en laat op kad. A-2071 door timmerman S. Harkes uit het
Roodedorp (60) een nieuw woon-en winkelhuis bouwen bij vergunning nr. 1935-43. Op 5 juli 1935 - wanneer hij deze advertentie - na vanaf februari zelf wegens verbouwing in de ‘rommel’ te hebben gezeten - laat plaatsen, weet hij vermoedelijk nog niet eens welk huisnummer hem is toegekend, maar hij is zakenman voldoende om de volgende wervende tekst in de Hepkemakrant te laten afdrukken: “”OPENING ! Zaterdagmiddag 2 uur opening van onze nieuw verbouwde winkel in Klompen, Kruideniers en Borstelwaren. Wij ontvingen ‘n schitterende collectie Klompen van prima kwaliteit en pasvorm. Goed en niet duur blijft onze stelregel. Iedere kooper boven één gulden (uitgezonderd suiker) ontvangt Zaterdag 1 ons Thee of een half pond Koffie gratis. (Zie etalage). Beleefd aanbevelend, H.G. Bouwhuis. Ged. Molenwijk - Heerenveen. “” Nieuwe winkel aan nieuwe straat schept nieuwe kansen ! zou het motto hebben kunnen zijn. Het adres is geworden Ged. Molenwijk 41 ! Bij brief van 14 november 1966 laat de gemeente Heerenveen, in casu de Gemeentesecretarie Heerenveen, afdeling I aan belanghebbende geadresseerden weten, dat Burgemeester en Wethouders hebben besloten om de huisnummering aan een gedeelte van de Gedempte Molenwijk te Heerenveen te herzien. De nummering zoals die op dat ogenblik geldt, is erg onoverzichtelijk en verwarrend. De wijziging van de vernummering gaat in met ingang van 1 januari 1967.
Het lijstje dat volgt: vermeldt eerst het bedoelde ‘pand’, dan het ‘oude nummer’ en tenslotte het ‘nieuwe nummer’.
...Woonhuis v.h. S. Postuma Ged. Molenwijk -- Ged. Molenwijk 2
...Werkplaats en magazijn; Ged. Molenwijk 4
...Hendrik Kooistra Ged. Molenwijk 2e Ged. Molenwijk 6
...Garages Ged. Molenwijk 2d Ged. Molenwijk 8
...Gerrit Roelinga Ged. Molenwijk 2c Ged. Molenwijk 10
...Werkplaats Hoogeveen Ged. Molenwijk 2b-II Ged. Molenwijk 12
...Kantoor Laagland Ged. Molenwijk -- Ged. Molenwijk 14
...Pakhuis Laagland Ged. Molenwijk 2b-I Ged. Molenwijk 16
...Pieter de Vries Ged. Molenwijk 2b Ged. Molenwijk 18
...Gerard Veenstra Ged. Molenwijk 2a Ged. Molenwijk 20
...Vroeger Vellenbloterij Ged. Molenwijk -- Ged. Molenwijk 22
...Mijntje Keuning Ged. Molenwijk 2 Ged. Molenwijk 24
...Stalling Postuma Molenstraat 9 Ged. Molenwijk 26
...Pakhuis Ged. Molenwijk 4 Ged. Molenwijk 28
...Pakhuis Ged. Molenwijk 6 Ged. Molenwijk 30
...Pakhuis Ged. Molenwijk 8 Ged. Molenwijk 32
...Pakhuis Ged. Molenwijk 10 Ged. Molenwijk 34
...Johannes Eekhof Ged. Molenwijk 12 Ged. Molenwijk 36
...wed.W.Hofman-van den Berg Ged. Molenwijk 28 Ged. Molenwijk 38
Na deze aanloop sluiten we weer aan bij de gebeurtenissen in het midden van de jaren zeventig van de vorige eeuw. De Heerenvener ziet het karakter van de Propstrabuurt veranderen. De fa. Jager en Wierda - tot dan praktisch alleenheerser - is bezig een nieuwe koers uit te zetten. Het ‘Automobielbedrijf’ wordt getransformeerd tot een ‘Exploitatie Maatschappij’. De dienstverlening van het taxibedrijf is dan al enige tijd in handen van de firma J.H. Oenema, die na de overname van taxibedrijf Van der Vlugt de vestiging op Gedempte Molenwijk 8 gaat invullen.
Concreet wordt door Jager & Wierda B.V. voor het eerst op 7 januari 1975 de volgende advertentie geplaatst in de Leeuwarder Courant: Deze advertentietekst spreekt duidelijke taal: twee zakenpanden midden in het centrum van Heerenveen te huur met een totaaloppervlak van 1300 m2 en een geschiktheid voor een grootwinkelbedrijf, een toonzaal of een cash & carry, e.d.
Nog tijdens datzelfde jaar ziet de exploitatiemaatschappij kans de toonzaalfunctie van de grond te tillen. Haar netwerk heeft tot dusverre steeds gelegen in de automobielenbranche en het is dus niet verbazingwekkend, dat uit die wereld aansluitende initiatieven komen. Zo vindt op 12 september 1975 de opening plaats van het nieuwe ‘Occasioncentrum’ met een Autoshow op vrijdag en zaterdag 13 september. Automobielbedrijf “Het Centrum” te Heerenveen probeert 50 eerste klas auto’s, afkomstig van door 
de bank in beslag genomen exemplaren, met een aantrekkelijke financiële regeling en onder garantie (3 maanden of 10.000 km) te slijten. Als adres wordt genoemd Ged. Molenwijk 4 en het telefoonnummer 05130-23147 en bij geen gehoor 050-566100. Het eerste telefoonnummer heeft lang toebehoord aan de fa. Jager & Wierda en de vraag is: zijn zij toch nog betrokken bij deze ‘gelegenheidshandel’ ? Het alternatieve telefoonnummer blijkt te zijn gekoppeld aan de ‘Caravanhandel Het Centrum’, welke zich bezig houdt met de in-en verkoop van nieuwe en tweede hands Sta-en Tourcaravans op het adres Vierverlaten 293 in Hoogkerk en dan meteen over het spoor rechts. (Advertentie in het Nieuwsblad van het Noorden van 6 februari 1975) Vanaf circa mei 1971 wordt deze ‘Caravanhandel Het Centrum’ regelmatig adverterend aangetroffen in verschillende landelijke dagbladen, zowel in het westen van het land (De Telegraaf) als in het noorden (Nieuwsblad van het Noorden, b.v. 16-09-1972 voor een vestiging aan de Groningerweg 90 in Peizermade). Op 28 december 1974 is dat veranderd en is het adres in Hoogkerk-Vierverlaten actueel.
Tussen al het geweld van de automobielbedrijven met hun garages en taxidiensten krijgt in de sfeer van de ideële stichtingen de Gedempte Molenwijk ook enige betekenis. Naar voorbeeld van het in Arnhem genomen initiatief wordt in september 1975 door de heer Ede Oosterhof uit Heerenveen en voorzitter van de afdeling Friesland van het Israël Comité Nederland ook in Heerenveen een Israëlshop in Heerenveen geïntroduceerd. Het wordt de tweede in Nederland. Burgemeester Henk Hellinga verricht op vrijdag 21 november 1975 de opening op een niet genoemde locatie met het aansteken van de zevenarmige menorah. Drie maanden later bericht de Leeuwarder Courant van 19 februari 1976, dat “De Israël-shop gaat verhuizen met ingang van zaterdag 21 februari a.s. naar Ged. Molenwijk 12a, Heerenveen (plm. 60 meter vanaf Nieuwe Weme).” Tijdens het ‘open huis’ is er een expositie van Israëlische schilderijen in een zaaltje achter de shop. Dat nummer Ged. Molenwijk 12a is - naar wij menen - onderdeel geweest van dat grote pakhuis van aannemer Jippe Hoogeveen, practisch recht tegenover de Bakkerssteeg. Was het niet op de 1e verdieping ??? Uit de krant blijkt, dat het winkeltje op 19 januari 1978 in ieder geval nog bestaat. Verder is er niet zo veel over bekend geworden. Wanneer is het opgeheven ??
Trouwens, het adres Gedempte Molenwijk 12 biedt gedurende een aantal jaren mogelijkheden voor meerdere soorten bedrijven, bureau’s of praktijken. We noemen U een aantal - zonder volledig te willen zijn: op 4 maart 1972 zit er Dam’s Adviesbureau, Accountant en Belastingconsulent, die samenwerkt met D. Schaaf uit Sneek. Ook op 20 januari 1973 staat nog een advertentie op Dam’s naam op dit adres. De eerste advertentie van Automobielbedrijf D.H. Slier stamt van 11 februari 1972. Hij organiseert van hieruit ook de weekenddienst en in september en november 1972 noemt hij zich Focwa’s Schadebedrijf Slier, steeds wijzend op Ged. Molenwijk 12. Ook wordt zijn vertegenwoordiger K. Koers genoemd. Verder vestigen zich hier - volgens een aankondiging in de Leeuwarder Courant van 20 november 1973 - Mr. H.D.M. Brandsma en A.C. Zillinger Molenaar, advocaten en procureurs, op Gedempte Molenwijk 12. Zelfs eind december 1973 wordt hun clientèle nog een Gelukkig Nieuwjaar gewenst. Ook in 1974 is Ged. Molenwijk hun referentieadres, maar op 3 januari 1975 ziet mr. Zillinger Molenaar kans alleen de Postbus als referentie te geven. Mr. Brandsma volgt dat voorbeeld tenslotte per 3 maart 1975. Later in oktober 1976 vinden we mr. Zillinger Molenaar op de Oude
Koemarkt 10. Eind maart 1977 zijn ze beide weer te spotten op dat adres.
Schoenmaker L. Bandstra adverteert zelden, maar op 31 december 1973 en 1974 blijkt hij met zijn reparatie-inrichting toch is gevestigd op Ged. Molenwijk 12. Daarvoor heeft er vanaf 10 mei 1967 de Centrale Schoenmakerij van T. Sterenborg en M. de Leeuw er een vestiging gehad. Zij hebben dat bedrijf overgenomen van J. Brongersma op de Dracht.
Maar eerst een flash-back naar 1935. De demping van de dwarsgracht van de Molenwijk richting van Dekemalaan geeft naast verbetering ook problemen. Aan de bekende beelden van het oorspronkelijke pand op de noord-oostelijke hoek van Krugersdorp (zie bijgaande foto), welke een flink aantal jaren geleden uit een exemplaar van ‘Fen Fryske Groun’ (van 5 mei 1933) is geknipt, is een anekdotisch herinnering gekoppeld.
Daarvoor citeren we Piebe Krediet, die in een “Ingezonden” van 9 september 1932 “Hoe een oud-Heerenvener zijn vroegere woonplaats terug vond”. Piebe Gerrits Krediet (Heerenveen 26 aug 1855) vertrekt 8 juni 1885 naar Leeuwarden en vestigt zich daar als steendrukker. Hij overlijdt daar op 1 juli 1936. Citaat 1932: “”Als men bij de firma Popma het steegje doorloopt naar de Molenwijk, dan ziet men aan de overkant een gebouw dat prijkt met een bordje "onbewoonbaar verklaarde woning". Dat gebouw, dat vroeger nooit een woning geweest is, behoorde bij de looierij en was later onze steendrukkerij. Het had aan de achterzijde uitzicht op tuin en bosch van den heer Tuijmelaar. Indertijd heb ik daar een tekeningetje van gemaakt en een jaar of tien geleden heb ik naar die schets een schilderstukje gemaakt
(‘Wintervermaak te Heerenveen’, geplaatst in het Leeuwarder Nieuwsblad van 23 november 1929. Wd). Dat geeft den toestand aan, hoe het er daar uitzag bij winter als wij op 'de Gracht' schaatsreden." De journalist Douwe Miedema vult dit nog aan, wanneer hij een keer een Lapekoerartikel in de L.C. van 22 januari 1971 schrijft over de ‘historische ganzenbrief’ van Piebe Krediet. Miedema schrijft, dat tegenover het nauwe Bakkerssteegje een brede plank over de Molenwijk heeft gelegen om in de steendrukkerij aan de overkant van de wijk te komen. Dat pand heeft nog lang voor een deel bestaan en is in gebruik geweest bij de heer J. Hoogeveen.
Na deze ‘smeuïge’ details enkele ‘droge’ feiten afkomstig uit de kadastrale registratie en de daarmee verwante bouwvergunningen. Jippe Hoogeveen is immers pas in het dienstjaar 1946 eigenaar geworden van het door de familie Visser verkochte perceel A-2439, groot 2.20 are. Bij bouwvergunning nr. 174 in 1949 voert hij een ‘Plan verbouwing werkplaats timmerbedrijf van J.Tj. Hoogeveen’ uit. De bestaande loods wil hij afbreken en vervolgens een nieuwe afdeling er bijbouwen, met als resultaat een uitbreiding van zijn werkplaats. Gedempte Molenwijk 12 staat in het dossier als adres en als bouwsom wordt genoemd fl.2780,-. Zijn aanvraag dateert van juni 1949, maar de PPD (Provinciale Planologische Dienst) brengt pas 19 augustus advies uit.
In het kadastrale dienstjaar 1962 besluiten de Laagland’s hun kadastrale nummer A-2497 voor een gedeelte (2.22 are) te verkopen aan Jippe Hoogeveen. Die splitsing levert voor Hoogeveen het nieuwe kadastrale nummer A-4183 op, welke is terug te vinden op de al eens eerder genoemde Verwervingskaart of Saneringsplan uit 1968. Dit deel krijgt het adres Gedempte Molenwijk 14 en nodigt Hoogeveen kennelijk uit opnieuw een bouwvergunning aan te vragen. Dat wordt het dossier uit 1968, nr. 19, waar kadastraal A-4183 en A-2439 beide bij betrokken zijn. Resultaat uiteraard een nieuw kadastraal nummer en wel A-4479 met als omschrijving ‘huis en erf’ en een grootte van 1.99 are.
Die brede deuren zijn het kenmerk van de grote loods, die er achter schuil gaat. In de nadagen van Jippe Hoogeveen’s timmerman-aannemerschap blijkt het geschikt voor de activiteiten van Dirk Slier, maar ook voor een ‘out-let’-markt van de firma Kooistra. In het rechtse mogen we de Israëlshop en de kantoorfaciliteiten denken. Eén van de latere huurders is geweest van J. Bandstra, met zijn kantoor van zijn Administratie-Belastingadviesbureau.
Nu we ook de beschikking hebben over de aanzichttekeningen uit 1955 van de laatste grote verbouwing van de N.V. Jager en Wierda (dossier 1957-30) van Bosma’s Architectenbureau Drachten-Heerenveen maken we even een stapje terug in de tijd. In combinatie met Aerocarta-luchtfoto-nr. 49976 uit 1958 (zie ‘Oud Heerenveen vanuit de lucht’) wordt het beeld vanuit de zuidwestelijke aanvliegroute tevens veel completer.
Met enig scan-, kopieer-en plakgeknutsel ziet U links twee delen van de reeds eerder verbouwde zuidelijke uitbreiding van de oorspronkelijke oostelijke voorgevel van de Hepkema-drukkerij (behorend tot het latere kadastraal perceel A-4732, overgaand in het daarvan noordelijke latere kadastrale perceel A-4733 met die kenmerkende halfronde lichtscheppingen op het lange dak. Zichtbaar zijn ook - van links naar rechts - de contouren van de garage van S. Postuma, de drie ramen van de werkplaats van S. Postuma en de deur en die kleine raampjes van de rijwielbergplaats en de bergplaats van S.Postuma. Daar bovenuit nog juist een stukje gevel met dak van de werkplaats van de firma Jager & Wierda.
De meest ingrijpende verandering met in eerste instantie een enorme potentie vindt plaats door de verkoop van A-4733 en A-4732, respectievelijk met het adres Gedempte Molenwijk 4a en 4b door Home Center b.v. aan het Van der Sandeplein te Wolvega. Hoewel de precieze overdrachtsdatum ons niet bekend is, zal dat vrij kort voor 11 januari 1977 zijn geweest. Dat is namelijk de datum, dat door de nieuwe eigenaar een aanvraag wordt ingediend voor het transformeren van het garagebedrijf in een meubeltoonzaal en verkoopruimte. In het dossier nr. 24 uit 1977 staan nog twee aanknopingspunten voor een schatting van een aankoopdatum. De eerste is een aanvraag voor sloop, d.d. 10 december 1976 én een toestemming door de Provinciale Friesche Schoonheidscommissie van 21 december 1976. Het doel is samen te vatten in de begrippen: veranderen, vernieuwen en vergroten. Met die opdracht gaat het bouwtechnisch ontwerp-en konstruktieburo J. Assen te Emmen aan de slag. De 2000 m3 zal rusten op een betonstiepen vloer en weerbestendig worden gemaakt met een mastiek dakbedekking. De sloop van het gebouw (A-4733, laatstelijk autogarage) zal door J. de Vries uit Tjalleberd worden opgeknapt.
Er zit vaart in de voorbereiding, want op 28 januari 1977 wordt de vergunning uitgereikt. Weliswaar met een lijst van 8 specifieke voorwaarden. Het dossier bevat overigens 7 tekeningen met bouwtechnische zaken op A-2 formaat.
Stelt U zich voor dat u uit de Munnikssteeg komt en dat aan de overkant naar zowel links als rechts minstens 20 meter nieuwe gevelwanden zullen verrijzen met een compleet veranderde aanblik.
De werkelijkheid evenwel ziet er toch even anders uit. Wat blijkt namelijk uit verschillende advertenties in de Leeuwarder Courant. Makelaarskantoor R. Scheper & Zoon (W. Scheper) te Heerenveen zet op 4 oktober 1975 te huur: “Ged. Molenwijk 4” met ± 900 m2 bedrijfsruimte in het centrum. Daar wordt op gereageerd door de heer Monsma. Die verkoopt geen meubeltjes, maar is de man van ‘Montextapijt’ en vitrages. Met een eerste advertentie in de Leeuwarder Courant van 3 maart 1976. Op 7 juli 1976 volgt nog een personeelsadvertentie voor zijn bedrijf en vervolgens vinden we vrij snel daarna ‘Montextapijt’ terug in een zakenpand in de Tuinen 25-27 te Leeuwarden.
Vervolgens trekt er weer een autobedrijf in de opstallen van Gedempte Molenwijk 4. Per 11 mei 1977 is “Kooistra en v.d. Mei BV” namelijk de nieuw ‘Official Honda-dealer’ in Heerenveen en zij worden gefaciliteerd door - volgens de kadastrale registratie - eigenaar Homecenter Feenstra B.V., gevestigd te Wolvega, Van der Sandeplein 2, met op z’n minst een garage en erf, kad. nr. A-4732 en op z’n best ook nog garage en erf onder kad.nr. A-4733. Het laatste perceel krijgt in het dienstjaar 1978 de nieuwe bestemming ‘winkel en showroom’. Het gehele jaar 1977 en 1978 is de besloten vennootschap Kooistra en van der Mei zeer actief met de verkoop van allerlei autotypen volgens de advertentiekolommen van de Leeuwarder Courant. Hun laatste advertentie treffen we aan in de L.C.van 8 februari 1979. Terwijl we hiermee bezig zijn, rijst steeds de vraag: ‘Is deze Van der Mei dezelfde die eerder op de Oude Molenweg samen met Jansma trachtte de Heerenvener in de Mercedes Benz te laten rijden ? Hun samenwerking stopte zo rond februari 1976 met een laatste advertentie, waarin Van der Mei nog als partner wordt vermeld in de bedrijfsnaam. Ook vragen we ons af wie de partner Kooistra is, die samen met Van der Mei zich in het gebruik van de garage en het Honda-dealerschap op de Gedempte Molenwijk 4 storten. Is dat Hendrik Kooistra de eerdere bewoner van de Gedempte Molenwijk no. 2e, later no. 6 ?
Misschien kunnen we via de kadastrale route iets dichterbij de eigendomssituaties komen. Homecenter Feenstra B.V. neemt in het dienstjaar 1978 een zgn. ‘verbouw’ voor haar rekening voor het kadastrale perceel A-4733 van 5.93 are. Dat wordt dan verantwoord als ‘winkel en showroom’. Practisch onmiddellijk in het dienstjaar 1979 gevolgd door verkoop aan Scapino b.v. te Assen (legger 6555.1). Deze b.v. wil er in het dienstjaar 1982, na verwerving van 0.59 are, dus vergroot tot 6.52 met het nieuwe kadastrale nummer A-6507 via verkoop ook al weer vanaf. Wie die nieuwe koper is hebben we niet kunnen vaststellen.
Verder verkoopt Homecenter Feenstra B.V. in 1982 niet alleen die 0.59 are aan Scapino B.V. (voortgekomen uit A-4732), maar tegelijk ook twee percelen aan Hendrik Jan van der Mei, directeur, Compagnonsstraat 109 te Gorredijk, resp. een winkel en erf, groot 3.60 are met kad.no. A-6505 én een bedrijfspand, groot 7.55 are met kad. no. A-6506. Beide worden op het adres Gedempte Molenwijk 4 gesitueerd. Zal deze H.J. van der Mei, in zijn jongere jaren een geduchte grasbaanracer, de man zijn geweest van de eerdere combinatie autohandelaren op Gedempte Molenwijk 4 : ‘Kooistra en Van der Mei’?
De hieronder staande situatieschets begeleidt bouwdossier 1977, nr. 24 van het bouwtechnisch ontwerpburo J. Assen te Emmen voor het plan van Homecenter Feenstra B.V. te Wolvega.
Hieronder de bestaande voorgevel van kadastraal A-4732 (zie situatieschets).
Gevolgd door de gewijzigde voorgevel aan de Gedempte Molenwijk van kadastraal A-4732.De industriële kenmerken van de Hepkemadrukkerij en het gekartelde werkplaatsendak van de Jager en Wierda toevoeging behoren volledig tot het verleden.
Hieronder het bestaande voorgeveldeel van kadastraal A-4733 (tot de werkplaats van Postuma).
En ... tenslotte (hieronder) de gewijzigde voorgevel in de nieuwe situatie van kadastraal A-4733.
Opnieuw een onverwachte flash-back door een intrigerende mededeling in de Friese Koerier van 27 juli 1962. Een advertentie met de boodschap ‘Wegens vakantie gesloten is vanaf 28 juli tot en met 4 augustus: ‘GARAGE WEILAND’, Gedempte Molenwijk, Heerenveen”. Nog boeiender wordt het als het onvolprezen zoekprogramma ‘Delpher’ in de Friese Koerier een bericht vindt, dat de heer C. Weiland (eigenlijk Cornelis Jan Weiland), garagehouder aan de Gedempte Molenwijk een vergunning heeft aangevraagd voor een drastische verbouwing van zijn bedrijf. Hij wil een gedeelte van de ruimte bestemmen tot sporthal voor de Sportschool van judoleraar Jan Ebert, die daarmee een veel betere accommodatie kan krijgen.
De carrière van Jan Ebert start in zijn geboorteplaats Heerenveen als hij op 1 september 1958 als ‘Sportschool Ebert’ zich vestigt én opleidingen aanbiedt van dames en heren in judo en jiujitsu en tevens onderwijs in jeugd-judo. In de Kerkstraat vindt hij in het St. Vincentiuslokaal een voorlopige bestemming voor zijn lessen.
Dracht 100 - de tabakszaak van zijn ouders - blijft lange tijd het aanmeldingspunt voor het lidmaatschap. De regelmatig terugkerende wedstrijdbijeenkomsten worden meestal afgewerkt in de Blauwe Zaal van de Schouwburg, een enkele keer ook bij Tjaarda in Oranjewoud. Of het St. Vincentiuslokaal steeds als trainingsfaciliteit is gebruikt wordt verondersteld, maar zekerheid daarover hebben we niet kunnen vinden. De verrassende plannen van garagehouder Weiland komen in juli 1962 als een donderslag bij heldere hemel. Zo’n plan roept wel vragen op, zoals:
Waar is garage Weiland precies gevestigd op de Gedempte Molenwijk? Heeft hij toestemming voor dit plan gekregen ?
Die eerste vraag kan volledig worden beantwoord door de exploitant van de naaimachinehandel en stoffenzaak “De Duif”. De achterkant van zijn zaak ligt recht tegenover de brede garagedeur van Weiland aan de andere zijde van de Gedempte Molenwijk. De gedurige drukte met auto’s - die voornamelijk in de showroom een plaatsje hebben gevonden - maakten het tot een boeiend schouwspel. Eerst blijkt Weiland een dealerschap te voeren van DKW en vrij korte tijd daarna bepaalt de Audi de verkoopadvertenties. De tweede vraag blijft vooralsnog alleen te beantwoorden door de direct betrokkenen. Die ‘Ebert-dojo’ - waarvoor geen bouwvergunning is afgegeven - moet dan (illegaal) zijn tot stand gekomen zijn in de periode 1962 tot garage Weiland op 23 oktober 1965 (Friese Koerier) een nieuwe locatie blijkt te hebben gevonden op de Heerenwal 176. Volgens het adresboek 1966 wordt dat adres bewoond door T. van der Schaaf, automonteur. Is deze automonteur dus de representant van de heer J. C. Weiland ? Tijd om de woningkaart te raadplegen derhalve. Daaruit komt naar voren, dat het adres al een aantal jaren een garagebestemming heeft. De vorige bewoners blijken namelijk van 1957 tot 1962 Rinze van der Schuit en van 1962 tot 1965 Rinze A. van der Schuit. Daarvoor heeft Dirk H. Slier er als servicebedrijf gebruik van gemaakt. Die namen mogen we ook ook graag associëren met ‘automobielen’. Tjibbe Schaaf betrekt de bijbehorende woning per 26 augustus 1965 en maakt 31 januari 1968 als bewoner plaats voor Cornelis J. Weiland. Die heeft eerder gewoond in de Binkesstraat (’61-’68) en nog daarvoor in de Leliestraat van 1953 tot 1961.
De Friese Koerier van 21 mei 1971 laat voor het eerst bij de garage-weekenddiensten weten, dat garage Weiland voortaan op ‘t Meer 161 zijn diensten aanbiedt. Later zit op Heerenwal jarenlang de CAF met haar winkel van agrarische en doe-het-zelf artikelen en daarna de steenhouwerij Franssen b.v.
Sprekend over Jan Ebert zijn we via de Leeuwarder Courant er achter gekomen, dat hij naast zijn judo-aktiviteiten zich ook bezig heeft gehouden met de verkoop van sportkleding. Op 18 november 1971 doet hij dat volgens een advertentie op de Gedempte Molenwijk 4. Maar ... dan is er al lang geen sprake meer van garage-bezigheden van Kees Weiland op dat adres.
Veronderstelling: Gezien de kadastrale aanduiding “dienstjaar 1961 vereeniging” heeft de N.V. Automobielbedrijf Jager en Wierda de samenvoeging van 3297.19 tot en met 3297.23 vast laten leggen in leggerregel 3297.24. Met A-4137 voor een ‘garage en erf’ met een grootte van 11.67 are bereiken ze een fors pand. Daarvan zal de garagist C. Weiland (Kees Weiland) best een flinke portie hebben kunnen huren, omdat daaraan tevens de huisnummers 4 én 6 worden gekoppeld per 1 januari 1967.
Wanneer Stoffenzaak Keizer in april 1966 wegens verbouwing de zaak heeft verplaatst van de Dracht naar de Gedempte Molenwijk zit de ingang recht tegenover de Opel-garage (Jager & Wierda is dan nog steeds dé Opel-dealer van Heerenveen!). De lok-advertentie van 18 april 1966 noemt de noodwinkel van Keizer in het pakhuis met de ronde hoek “Bij Keizer in de blokhut” en verbindt daaraan enige verbouwingsreclame: Ballerina-nylons !
Ontwaakt uit onze flashback naar de jaren zestig en weer bij bewustzijn om ons te kunnen richten op de nieuwe ontwikkelingen, welke de jaren tachtig voor ons in petto hebben, stuiten we eerst op het bouwdossiernummer 364 van het jaar 1979-1980. Van een redelijk inzichtelijke situatie lijken we te belanden in een horrorscenario.
Het begint met een aanvraag voor een bouwvergunning, welk als datum van ontvangst bij de gemeente is ingeschreven op 28 juni 1979 en waarop Burgemeester en Wethouders van Heerenveen een besluit moeten nemen. Het betreffende formulier is door de aanvrager G. Peereboom in zijn kwaliteit van eigenaar gedateerd op 26 juni 1979. Op dat ogenblik woont hij te Oldeholtpade. Hij vraagt een vergunning voor het gedeeltelijk vernieuwen en veranderen (verbouwing) van het ‘vervoersbedrijf’ op de kadastrale percelen Heerenveen A-3462, A-2069 en A-3098deels. Het is plaatselijk bekend als Ged. Molenwijk 8-10. In een bijliggend stuk blijkt juist dat pand het voormalige pand van vervoersbedrijf Taxi Oenema te zijn.
Commentaar: De kadastrale aanduidingen A-3462, A-2069 en A-3098deels blijken in het aanvraagformulier kadastraal gezien ronduit misleidend. A-3462 blijkt in het dienstjaar 1944 te zijn verkocht in twee gedeelten aan de heren Broersma en Brouwer. Het betreffende perceel wordt door de ‘verkoop’ gesplitst en zij krijgen daarvoor ieder een eigen, nieuw kadastraal nummer resp. A-3570 en A-3571. Hetzelfde gebeurt in hetzelfde dienstjaar met A-2069, welke ook wordt verdeeld over A-3570 en A-3571. Vervolgens worden in het dienstjaar 1952 de nummers A-3570 en A-3571 samengevoegd tot A-3840 als bezit van de N.V. Jager en Wierda. Een stukje van A-3098 wordt daar onder de nuancering ‘deels’ aan toegevoegd. Uiteindelijk ontstaat dan in dienstjaar 1973 het kadastrale nummer: A-4732. Dit nummer had moeten worden genoemd in het bouwdossier nr. 364 van het jaar 1979.
Het ontwerp valt onder de verantwoordelijkheid van - en ook de uitvoering van het bouwwerk - Bouwadvies-en architectenburo A. Veneboer BV aan de Nieuwstraat 28 te Heerenveen. De aannemingssom is begroot op fl.400.000,-.
Het is vervolgens gebruikelijk, dat de aanvraag met de tekeningen worden voorgelegd aan de Provinciale Friese Schoonheidscommissie. Zij worden op de hoogte gesteld bij een schrijven van 10 juli 1979 en sturen op 22 augustus 1979 hun oordeel. Zij adviseren de gemeente uit een oogpunt van schoonheid de vergunning te weigeren en zij verwijzen naar een bijgaand schrijven, waarin ze een volledig herzien plan eisen en dan met name voor een beter gestructureerde luifelvorm met ondersteuning langs de straatzijde. Bovendien wil de commissie ook inzicht in de materiaal-en kleurgegevens, die in het voorgestelde plan volledig ontbreken. Zij sturen een ‘suggestieschets voor de‘winkelgalerij’ mee, maar dan niet met hoekige-platte luifelvormen, maar met gebogen luifelvormen. Op deze schets van de Schoonheidscommissie staat als datum 20-8-79.
Het blijkt, dat deze suggestie het niet heeft gehaald, want architect Veneboer handhaaft zijn hoekige luifelvormen. Deze vinden evenwel geen genade van het gemeentelijk bouwtoezicht. Een aantekening van een gemeentelijke ambtenaar van 10 september 1979 stelt dat ‘luifels met arkaden akk.(oord) zijn, mits boven eigen terrein’. In de aanvankelijk tekening staken de luifels 2.70 meter naar voren uit, terwijl de gemeente niet verder wil gaan dan 2.20 meter. In de gewijzigde tekening is aan die eis voldaan.
Op 27 september 1979 stuurt de Directeur Gemeentewerken van Heerenveen aan de Prov. Friese Schoonheidscommissie nog een aantal gegevens, o.a. naast de opgegeven bouwsom de aard van het gebouw (winkels), materiaal trasraam en opgaande muren (metselwerk en glas) en schilderwerk (nader overleg), plus een aantal tekeningen.
De architect de heer A. Veneboer heeft kennelijk de adviezen ter harte genomen, want een tweede reactie van de Prov. Friese Schoonheidscommissie, d.d. 23 oktober 1979, valt een stuk positiever uit. De commissie heeft met waardering kennis genomen van de herziening van het plan, maar heeft nog een kritische aantekening over de ‘beluifeling van het centrale hoge gebouw’.
Op 30 oktober stuurt de heer L. Kasje namens architectenbureau Veneboer B.V. nog een set nieuwe tekeningen nrs. S-2 aan gemeentelijk vertegenwoordiger Popma over die verbouwing.
Dan volgt op 6 november 1979 het advies van bouwtoezicht, welke positief luidt en B. en W. van Heerenveen stuurt G. Peereboom “Bouwvergunning nummer 364-79” naar Oldeholtpade. Hij mag beginnen met het “verbouwen van een garage-vervoersbedrijf tot winkelpanden" op de eerder genoemde percelen. B. en W. tekenen de vergunning op 9 november 1979.
Bijna vanzelfsprekend wordt in een tweede bijlage melding gemaakt van een aantal voorwaarden, zoals: per winkel(eenheid) moet een aansluiting worden gemaakt op het gemeenteriool, waarvoor een rioleringsplan ter goedkeuring moet worden voorgelegd aan het bouwtoezicht; onder de meterkast nabij de hoofdtoegangsdeur moeten voorziening worden gemaakt voor de invoer van leidingen en kabels; de horizontale brievengleuf van 32 x 265 mm wordt geëist op 1.10 meter hoogte. Verder verwacht de gemeente bericht te krijgen van begin en voltooiing van de werkzaamheden en nog een aantal technische aanwijzingen ter controle: brandwerendheid; droogpoederbrandblusser; c.v. ruimte-regels; meterkastbepalingen.
Maar .... dit muisje heeft nog een staartje, want er doemen enkele complicerende omstandigheden op. Bij oppervlakkige bestudering noemen wij het alvast een ... hoofdpijndossier ! Dat blijkt wanneer B. en W. op 20 februari 1980 een schrijven richt aan de Directie van Woonrijck B.V., per adres Veneboer B.V. Niet de verbouw op zich van (voorheen) garage Oenema aan de Gedempte Molenwijk, maar met name de beluifeling boven en in de gemeentegrond vereisen een nadere overeenkomst. De gemeente staat erop, dat het de vorm krijgt van ‘recht van opstal’ omdat zij eigenaar is van de grond, waarboven en waarin de kolommen van de luifels worden geplaatst. Er is op korte termijn een verzoek nodig van Peereboom om dat te kunnen regelen, omdat de werkzaamheden al zijn begonnen. Alle participanten en belanghebbenden in dit proces ontvangen een afschrift van dit schrijven, zoals de Dienst Bouw-en Woningtoezicht én Weg en Waterbouw; Directeur Woonrijck BV, Oldeholtpade; Mr. Joh. de Jager, Leeuwarden; Afdeling II, K.R. Poststraat 10, Heerenveen.
De heer Peereboom reageert prompt per brief van de 21e februari 1980. Hij laat daarin weten gaarne bereid te zijn tot het aannemen van een recht van opstal ‘betreffende de bouwwerken die gebouwd zullen worden op het perceel dat eigendom van de gemeente blijkt te zijn’. Hij is zich ervan bewust dat de opstalverlening een zaak is van de gemeente als eigenares van de bedoelde grond aan de Gedempte Molenwijk. En ... hij sluit alvast een concept-opstalrecht in. Hij vindt het van belang, dat het opstalrecht geregeld is voordat die bouwwerken worden uitgevoerd. Graag wil hij meewerken aan een spoedige notariële procedure. Niet alleen wordt dit schrijven gericht aan het college, maar ook aan zijn advocaat mr. Johs. de Jager te Leeuwarden. Op 22 februari staat het stempel van een ingekomen stuk bij de gemeente op dit schrijven.
Uit een reactie op het schrijven van Peereboom van de 21e februari 1980 wordt in de eerste zin gerefereerd aan de aangehaalde brief, maar tevens “in aansluiting op het gesprek dat u en een medewerker van het architectenbureau Veneboer b.v. hebben gehad met de heer Ytsma van de afdeling bouw-en woningtoezicht van de dienst gemeentewerken”.
Vervolgens zijn er in het bouwdossier in de periode van 21 februari tot 13 maart 1980 geen stukken aangetroffen over wisseling van informatie of het oplossen van strijdige standpunten. Uit een advies van de directeur van gemeentewerken van 2 april 1980 aan B. en W. over het bouwplan van Peereboom wordt voorgesteld de heer Peereboom te informeren over de maximale maat van de luifel. Daarbij moet worden aangegeven hoe dat moet worden geregeld. Bovendien dient te worden medegedeeld de te betalen reconstructiekosten.
Vermeld wordt tevens, dat de architect is ingelicht over de onmogelijkheden. Bovendien is telefonisch de heer Jager geïnformeerd en is het hem uitgelegd. Er wordt geconstateerd dat de architect het plan niet heeft aangepast en aan de advocaat is duidelijk gemaakt dat het eigendomsrecht volledig los staat van de bouwvergunning. Mr. Joh. de Jager is dat volstrekt oneens met de gemeente en bij schrijven van 11 maart laat hij dat ook onomwonden weten. Wanneer de bouw moet worden stilgelegd, omdat er een nieuwe vergunning noodzakelijk is, dan moet de gemeente de daaruit voortvloeiende schade volledig compenseren. De Jager schat dat die schade inmiddels wel fl.100.000,- zal gaan bedragen. Hij eist dat Peereboom door mag gaan op basis van de verstrekte vergunning, daarvan schriftelijk ook expliciet bericht krijgt en de kosten van vervanging voor een nieuwe vergunning en de reeds ontstane schade volledig terug krijgt. Anders is een gang naar de burgerrechter niet meer te vermijden.
In de nota van de directeur van gemeentewerken van 2 april staat dat de reactie van de advocaat op 20 maart ook is besproken met Peereboom. Hem is duidelijk gemaakt, dat die reactie overtrokken is en beslist onjuist. De oplossing ligt in een regeling voor het ‘recht van opstal’, zoals hem al eerder is meegedeeld .
Het college van B. en W. laat nu per 28 april 1980 weten ‘onder voorwaarden’ bereid te zijn een ‘recht van opstal’ te verlenen ten behoeve van die luifels. Het aanbrengen daarvan heeft tot gevolg dat ter breedte van het perceel Ged. Molenwijk 8 een reconstructie moet plaatsvinden van het dwarsprofiel van de weg. Daar ter plaatse moet er dan in de lengterichting worden geparkeerd, terwijl nu dwarsparkeren mogelijk is. De kosten van die reconstructie zijn begroot op fl.4000,- en komen derhalve volledig voor rekening van de heer Peereboom. In verband hiermee kunnen de luifels, die op bouwtekeningen voor de vergunning van 9 november 1979 zijn aangegeven, alleen worden uitgevoerd als ze niet meer dan 2.20 meter van de voorgevel uitsteken. Daarvoor moeten dus drie gewijzigde situatietekeningen aan de dienst gemeentewerken worden overgelegd. Intrekking van de bouwvergunning is dus niet nodig. Er kan worden volstaan met een wijzigingsverzoek op de bouwvergunning. De vraag aan de heer Peereboom is nu dus: gaat u accoord met het gevraagde recht van opstal onder de voorwaarden van het concept-besluit ? En ... bent u bereid de werkelijke kosten van de reconstructie à fl.4000,- te voldoen vóór 15 mei 1980 ? Dan is een schriftelijke akkoordverklaring van één exemplaar van de toegestuurde brief toereikend.
Hoewel in het bouwdossier het concept-besluit - mede op basis van het advies van de directeur van gemeentewerken van 2 april 1980 - is opgenomen, besparen we u verder daarvan de details onder de letters a tot en met k.
Evenwel ... er is nog een twistpunt ! Ambtenaar D.H(endriksma ?) belt 10 april 1980 met de heer Huitema van architect Veneboer en meldt hem, dat de nieuwe tekening ook gewijzigd is op het aantal te realiseren winkels. Er is nu sprake van 5 winkels terwijl er op de oude vergunning slechts sprake is geweest van 4 stuks. Een dag later komt er een reactie van de heer Huitema, dat niet alleen het aantal winkels is
gewijzigd, maar ook dat er een centraal gestookte centrale verwarming voor alle winkels is gepland. Die veranderingen staan op de tekeningen B-1 en B-2 van 27 februari 1980. Op de inhoud daarvan is niets meer schriftelijks te vinden, met uitzondering van het commentaar daarop van een gemeente-ambtenaar op een ‘memo-blaadje’ in het dossier met de tekst: “Tekeningen vervallen 9-5-80. (Paraaf onleesbaar)”
Hierboven staat het aanzicht van de voorgevel van het schetsontwerp van de ‘verbouw pand a/d Molenwijk’ door het Bouwadvies-en Architectenburo A. Veneboer B.V. , bladno. B-1, na dat er vanaf 12-10-’79 tot en met 28-4-’80 negen keer wijzigingen zijn aangebracht. Aan de linkerkant ziet U eerst een stukje van het pakhuis van J. Hoogeveen (nr. 12) en vervolgens de schoenhandel-reparatieinrichting van L. Bandstra (oudjaar 1973 ook nr. 12). Deze beide panden vallen buiten dit bouwplan en zijn al eerder tot stand gekomen. (1968 !) Daarna komen eerst ‘winkel 1’ (op een aparte schets staat als huurder ‘t Haagje) en ‘winkel 5’ (wordt de Babyshop), die in de eerste schetsen samen ‘winkel 1’ hebben gevormd. Vervolgens ‘winkel 2’, ‘winkel 3’ en ‘winkel 4’. De nummers staan ter plaatse van de entree. De deuren van de trappenhuizen aan weerskanten van de entree van winkel 4 zitten in de loodlijn van de twee verdiepingsramen. De woningkaart waarop cafetaria ‘t Haagje (later snackbar genoemd) is genummerd als Ged. Molenwijk 10a. De ‘Babyshop’ wordt gesitueerd op Ged. Molenwijk 8a volgens de woningkaart.
Rond oktober 1980 moet de bouw voor het grootste gedeelte achter de rug zijn geweest, maar een oplettende gemeenteman van bouw-en woningtoezicht ‘G.’ laat in het dossier nog een ‘aantekening’ achter. Zijn vraag: “Zijn de aansluitingen gemaakt of niet ?” wordt door hemzelf beantwoord met “Volgens mij zijn hier nooit tekeningen omtrent de riolering ingeleverd. G.”
Hoe zich de volgende twee berichten verhouden tot het gehele proces van het bouwplan van ‘t Woonrijck en haar directeur G. Peereboom zal vermoedelijk mede-oorzaak zijn van onze opvattingen over ‘hoofdpijndossiers’. Op 17 oktober 1980 maakt de griffier van de arrondisementsrechtbank te Leeuwarden bekend, dat door de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid MEUBELINDUSTRIE ’t WOONRIJCK B.V. gevestigd te Heerenveen, Zilverweg 3, een verzoekschrift is ingediend tot het bekomen van surséance van betaling en dat bij de op 10 oktober 1980 gegeven beschikking door de rechtbank de surséance van betaling voorlopig is verleend met benoeming van Mr. W. Voorthuijsen, advocaat en procureur te Leeuwarden, Willemskade 12a tot bewindvoerder, teneinde met de schuldenares het beheer over de zaken te voeren. Tevens is bepaald dat de schuldeisers en de schuldenares op het verzoekschrift zullen worden gehoord in het paleis van justitie te Leeuwarden op donderdag 12 februari 1981 te 12.00 uur. Bij gemeld verzoekschrift is geen ontwerp van accoord gevoegd.
Op dezelfde dag 17 oktober 1980 wordt eenzelfde bericht met als lijdend voorwerp genoemd ‘de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid PEEREBOOM MEUBELEN B.V. gevestigd te Heerenveen, Heideburen 47. Voor deze b.v. is de beschikking eveneens afgegeven op 10 oktober 1980 en dezelfde advocaat Mr. W. Voorthuijsen is aangewezen als bewindvoerder. Op 12 februari 1981 om 12.20 uur zullen deze b.v. en haar schuldeisers worden gehoord.
De Leeuwarder Courant van 18 oktober 1980 laat haar juridisch geschoolde journalist een artikel met de titel “Kredietproblemen bij twee BV’s" in Heerenveen” publiceren. De moeilijkheden komen in een periode van algemene malaise in de meubelhandel in ons land. Ondanks een vraag naar personeel zijn er kredietproblemen, die voor 95 procent buiten de directe verkoopsfeer liggen, volgens directeur-eigenaar Geuvert Peereboom. Met het afstoten van een groot verkooppunt elders zullen de financieringsproblemen ongetwijfeld met succes worden aangepakt.
De B.V.’s krijgen daarvoor de tijd tot 10 april 1982, lezen we in een bericht in de Leeuwarder Courant van 4 juni 1982, en in datzelfde bericht is op 13 mei 1982 opnieuw een beschikking afgekondigd voor Peereboom Meubelen B.V. voor opnieuw een voorlopige surseance van betaling. Daarvoor is door de B.V. een ontwerpakkoord gedeponeerd, die op 3 augustus 1982 met de schuldeisers zal worden besproken. Uit de Leeuwarder Courant van 17 juli 1982 wordt duidelijk dat de deurwaarder der rijksbelastingen dat overleg voor de Meubelindustrie ‘t Woonrijck B.V niet wil afwachten, want op 20 juli 1982 volgt een ‘Verkoop bij Executie’ op de Zilverweg 3 te Heerenveen. Gezien de beschrijving komt de complete inventaris van het kantoor, de werkplaats en het magazijn onder de hamer. Betaling à contant zonder opgeld, a.u.b.! Einde ‘t Woonrijck ?
Welnee ! Volg via <www.delpher.nl > de ontwikkelingen.
WIE WORDEN NOU DE TOEKOMSTIGE GEBRUIKERS ?
Inmiddels is de zoektocht naar gebruikers losgebroken. Dat moeten we constateren uit een tekening met als datum 29 september 1980 van Ing. M.G. Boon, welke in het dossier voor een aangevraagde bouwvergunning door GROWI-film b.v. i.o. (in oprichting) - met postadres Oude Postweg 24a, 8446 LL Rottum - aanwezig is. Deze b.v. presenteert zich als huurder van ‘t Woonrijck B.V. De huidige bestemming ‘winkel’ - op de tekening nr. 3 - moet worden vervangen door ‘bioscoop’ en is ook in deze aanvraag een ongenummerd pand aan de Molenwijk, kadastraal Heerenveen A-3462, 2069 en 3098dls. (zie eerder gemeld ‘commentaar’)
SNACKBAR ‘T HAAGJE IN WINKEL 1
Snackbar ‘t Haagje is al enige tijd gevestigd in Heerenveen en blijkt volgens de Leeuwarder Courant van 31 december 1981 te zijn gevestigd als ‘Snelbuffet ‘t Haagje’ aan de J. Mankeslaan 84 te Heerenveen, wanneer ze hun clientèle, vrienden en bekenden een voorspoedig 1982 wensen. Met behulp van het telefoonnummer 05130-22227 proberen we er achter te komen wie de exploitant van dit snelbuffet is. In de rubriek ‘Te huur aangeboden’ vinden we niet de naam maar wel zijn motief om “wegens dubbele zaken te huur” aan te bieden “snackbar zonder woning.” Wanneer je bereid bent tot zaken te komen moet je wel de “inventaris en goodwill verplicht’ overnemen. In de advertentie van 27 november 1981 is de advertentie uitgebreid met de mededeling, dat je “zonder enig eigen geld onnodig te reflecteren” ook een voorwaarde is. Ook in verschillende advertenties wordt iets duidelijk over de ‘dubbele zaken’ van de adverteerder. Er is sprake van zaken in de sfeer van boten voor de watersport en zelfs van prijzige automobielen.
Door een plotselinge ingeving krijgen we de gedachte, dat een horeca-gelegenheid waar drank wordt geserveerd dient te beschikken over een drankwetvergunning. Daarvan weten we, dat het gemeentearchief in haar inventaris over de periode 1934 tot 1985 een behoorlijk aantal dossiers heeft bewaard. Bij de aanvraag van een aantal van deze dossiers krijgen we van de archiefbeheerder als extra informatie de verheugende mededeling, dat dit dossiers zijn die eigenlijk ‘vernietigbaar’ (in archieftermen) zijn, maar dat ze bij de inventarisatie daaraan zijn ontsnapt. Hoera, want voor ons sneppers zit daar prachtige informatie in. Veelal details, maar wel interessante details. Zo lezen we dat Gedempte Molenwijk 10a een ‘cafébedrijf’ is met een ‘broodjeshuis’ met een oppervlak van 50 m2 en en een ‘plate-servicebar’ van 50 m2. De beide met naam genoemde exploitanten, inclusief burgerlijke staat (ongehuwd), geboorteplaats en -jaar, zijn beide ondernemer, bedrijfsleider en beheerder. De heer Wijngaard is bovendien specialist in de bediening. In deze vergunningsaanvraag wordt 9 maart 1981 als vestigingsdatum genoemd; de inschrijving voor de Kamer van Koophandel volgt op 1 mei 1981 en officiële opening van het bedrijf volgt op 1 mei 1981. Als het administratiekantoor van Tjitte van Dalen op 7 september een verlies-en winstrekening en een balans voor de ondernemers presenteert blijkt, dat - gezien ze vanaf nul zijn gestart - al een behoorlijke winst hebben geboekt. Temeer dat zij ook te maken kregen met de brand, welke op 13 juli 1981 het naast hen bestaande Turkse restaurant in de as heeft gelegd. Het betekent het einde van dat bedrijf en is aanleiding voor de heren Wijngaard en Grooteman om die ruimten te annexeren aan hun zaak. Zij dienen een nieuwe aanvraag in op basis van 62 m2 voor de broodjeszaak (links) en 132 m2 voor het cafébedrijf (rechts). De plafondhoogte van 2.57 meter blijkt drie centimeter te laag, maar de gemeente geeft een ontheffingsbesluit van de verplichte hoogte. De ambities van de ondernemers gaan nog verder als ‘Café Het Anker’ op de Oude Koemarkt 5 - het laatst geëxploiteerd door Mw.. Jongetjes-van Maanen - ter overname komt. De heer Wijngaard wil zich daar volledig aan wijden, terwijl de heer Grooteman op de Gedempte Molenwijk blijft runnen. Een financieringsvoorstel voor fl.15.000,- door de Amrobank stuit wel op enige problemen. Opnieuw wordt de bemiddeling van het administratiebureau van Dalen ingeschakeld om helderheid te geven over de bedrijfsactiviteit tot 10 december 1981. Hij schrijft dat ondanks het gebrek aan bedrijfsactiviteit van 13 juli tot 5 november door brandschade wegens derden het uitzicht op lonende exploitatie mogelijk is. Er wordt hen een nieuwe vergunning verstrekt.
Dan vinden we in de Leeuwarder Courant van 20 april 1983 een bekendmaking van de griffier van de arrondissementsrechtbank te Leeuwarden en rijst er het vermoeden, dat de zaken er minder florissant voor staan. De “Vof Eet-en Drinkhuis ‘t Haagje, Gedempte Molenwijk 10a, Heerenveen” met als vennoot no. 1. Frits Willem Wijngaard, Regenboog 32, en vennoot 2. Jacobus Gerardus Grootman, Lepelaarstraat 63, beide te Heerenveen, heeft een verzoekschrift ingediend tot het bekomen van surséance van betaling. Dat uitstel is verleend bij beschikking van 7 april 1983. Mr. W.A. Veenstra, advocaat en procureur te Joure wordt benoemd tot bewindvoerder en hij mag samen met de beide vennoten het beheer over de zaken voeren. Op 30 juni 1983 worden de heren om het middaguur verwacht voor overleg met hun schuldeisers in het Paleis van Justitie te Leeuwarden. Daarvoor is van te voren niet een ‘ontwerp van accoord’ ingediend.
Op 3 mei 1983 wordt ook weer in de Leeuwarder Courant meegedeeld, dat de voorlopige surseance van betaling is ingetrokken. Rechter-commissaris mr. F.J. Streppel zal verder moeten oordelen, terwijl mr. W.A. Voortman in de volledige rol van curator is aangesteld. Geen regeling dus !
Bij vonnis d.d. 28 april 1985 is opgeheven het faillissement van “Eet en Drinkhuis ‘t Haagje, Gedempte Molenwijk 10a, Heerenveen en de vennoten F.W. Wijngaard en J.G. Grooteman te Heerenveen”.
Periode 1983-1989 is nog verre van duidelijk voor wat betreft de zaken, die daarin hebben gezeten. Mogelijk is een kandidaat het café Pomerans, die ook gevestigd is geweest aan de Gedempte Molenwijk. Bij het verkrijgen van een drankvergunning op basis van de Horecawet zijn in ieder geval twee aanvragen die te maken hebben met de adressen Gedempte Molenwijk 10 en 10a. Op nr. 10 staat als gebruiker Café De Kroeg, maar de periode staat er niet bij vermeld. Datzelfde is ook het geval met Grillroom Shoarma Shalom op de Ged. Molenwijk 10a, 8442 BG Heerenveen.
Een waardiger en langduriger opvolger is geweest de shoarma-grillroom “SHALOM”, welke zich rond 1998 in het pand van de eerdere snackhal aan de Gedempte Molenwijk 10a naast de schoenmakerij van Bandstra heeft gevestigd. Deze maakt volgens een bericht in de Leeuwarder Courant van 19 januari 2013 kans op een pand aan het Breedpad.
BABYSHOP BAMBI IN WINKEL 2
Welgeteld ‘één’ advertentie van Babyshop Bambi aan de Gedempte Molenwijk te Heerenveen hebben we kunnen traceren in de Leeuwarder Courant van 24 december 1986. Die unieke gebeurtenis willen we U niet onthouden. De woningkaart situeert deze ‘enige’ winkel in zijn soort op de Gedempte Molenwijk 8a, en de huisnummerconcordans bevestigt dat. De advertentie wijkt daarvan af door het te situeren aan de Gedempte Molenwijk 8 ! Op de overzichtstekening hebben we al vastgesteld dat het dan gaat om winkel nr. 2.
Dankzij een artikel van Maria Delgrosso met de titel ‘Stadsproblemen’ in centrum Heerenveen, in de Leeuwarder Courant van 27 mei 1993, weten we iets meer over de Babyshop Bambi van eigenaar Theo van Schie. De shop staat dan al tien jaar aan de Gedempte Molenwijk en dat betekent dat het daar is gestart in het begin van 1983. Dit artikel onthult ons meteen ook de problemen die kort daarvoor zijn ontstaan door de reconstructie van de straat door de hoge gemetselde middenscheiding in de straat, welke het langzaam en het snelverkeer zou moeten reguleren. Twijfelachtige horeca, uitgaanscentra en gokhallen zouden ook de handel danig hebben gedrukt. Het is spijtig, dat we geen opheffingsbericht in de krant hebben kunnen vinden. Mogelijk dat de ‘Babyshop’ slechts een voorloper is geweest van de eveneens in 1996 in Heerenveen geopende ‘Geboortewinkel’.
Eerlijkheidshalve moeten we constateren, dat op de kleurenfoto uit augustus 1989 de situatie van de panden in dat jaar niet meer dezelfde zijn als in 1983.
MOVIE SKOOP IN WINKEL 3
In een nota aan B. en W. door Gemeentewerken wordt vermeld, dat in het pand Taxi Oenema heeft gezeten met als adres Ged. Molenwijk 8. De heer F. Witteveen te Tjalleberd (en partner van J.F. de Groot) van de GROWI-film b.v. krijgt bericht dat de toestemming voor de bioscoop (waarvoor toestemming van de brandweer nodig is) moet worden gevolgd door een bouwvergunning. Deze aanpassing eist een bouwsom van fl.30.000,- en voor c.v. en airconditioning fl.3.000,-. Bouwbedrijf Sloothaak zal in dat geval de bouwmeester zijn. De vergunning is op 14 oktober 1980 verleend ! Tevens wordt er ook een vergunning afgegeven op basis van de Drank-en Horecawet voor de periode 1981-1982. In het dossier 20-8 worden natuurlijk Anne Andries de Groot (1955) en Franke Witteveen (1953) als ‘ondernemers’ opgevoerd, terwijl als bedrijfsleider met een diploma algemene handelskennis Albertha Christine Witteveen-Peenstra met naast zich Jan Waterlander met een diploma vakbekwaamheid voor het cafébedrijf. Jan Waterlander is sinds 1976, dus ook nog op dat ogenblik caféhouder van Café ‘t Centrum aan het Breedpad 9. De ondernemers krijgen van het gemeentehuis te horen, dat de Horecawet deze constructie niet toestaat en laat weten, dat de aanvraag moet worden ingetrokken of afgewezen. Dit speelt zich af in februari 1981. Veertien dagen later wordt een nieuwe vergunning aangevraagd op basis van het in mei 1978 behaalde Vakbekwaamheidsdiploma Cafébedrijf van Emmeloorder Theo Bruning (1949). Hij wordt nu de tweede beheerder-werknemer bij Growifilm ofwel de Movie Skoop.
Het GROWI-film initiatief wordt verder in de kranten gelanceerd als ‘Filmtheater Movie Skoop’. Geen ingewikkelde en lekker makend nietszeggende reclame vooraf, maar recht voor z’n raap in de Leeuwarder Courant van 6 maart 1981. Drie spraakmakende films worden aangekondigd: 1. Messer im Kopf, van Reinhard Hauff; 2. The night of the living death, een ode aan de griezelcultus in de V.S.; 3. G.I. Blues, met Elvis Presley. De heren Witteveen en de Groot houden op de middag van 5 maart 1981 een ‘open huis’ aan de Gedempte Molenwijk 8a in de ruimte van winkel 3. (zie illustratie). Vervolgens worden de aankondigingen uiteraard steeds vermeld in de vaste rubriek in de krant met als titel: ‘Waarheen morgen in Friesland. Films.’ Plotseling evenwel wordt dit afgebroken. De laatste keer wordt ‘Battle for the island’ geannonceerd in de Leeuwarder van 9 juli 1981. Een brand in de bioscoop van kort daarna in juli 1981, die zowel de apparatuur als het pand een prooi van de vlammen doet worden, werpen de initiatiefnemers - gelukkig - slechts tijdelijk terug. Later komen ze weer terug in een ander pand aan de Gedempte Molenwijk op het adres 4b. Edoch ... de horecavergunning voor dat nieuwe pand spreekt over het adres Ged. Molenwijk 4a (sic). Die derde aanvraag - dus na brand - is gedateerd op 13 november 1981. (Zie verder Movie Skoop 2.0). Na de herbouw komt er op het adres 8a (eerder als 8 aangegeven) de amusementshal FLASH.
BAR-DANCING-DISCO-VIDEOTHEEK ‘ACAPULCO’ IN WINKEL 4
Bouwdossier 1979-164 (met alle beschreven plannen van Geuvert Peereboom en architect A. Veneboer) en bouwdossier 1980-381 (met de specifieke eisen voor de Movie Skoop van de heren de Groot en Witteveen in een van de winkels van de winkelwand door Veeneboer) zijn nauwelijks uitgevoerd of er dient zich een minstens even spraakmakende en aanvullend bouwdossier aan van een potentiële huurder van eigenaar Peereboom. Deze keer is het bouwdossier 1982, no. 51, waarvoor de aanvraag wordt gedaan door Mazzeltov BV, Gedempte Molenwijk 6, 8442 BG Heerenveen.
Merkwaardig en bijzonder is niet alleen de naam van de huurder Mazzeltov B.V. maar ook dat de aanvraag voor een horeca-drankvergunning is gedateerd op 14 december 1981. Die aanvraag blinkt uit door andere bijzonderheden. In dat stuk spreekt de reeds benoemde bedrijfsleider-beheerder met middenstandsdiploma Freerk Offeringa (1952), dan nog wonend op de Lycklemaweg 13 in Wolvega, van Mazzeltof B.V. Tussentijds wordt de beoogde gemachtigde bedrijfsleider Offeringa er door de gemeente aan herinnerd, dat de Kamer van Koophandel nog steeds geen inschrijving in het handelsregister heeft kunnen doen. Er is nog geen aanvraag ingediend. De bouwaanvraag beoogt het pand Gedempte Molenwijk 6 gedeeltelijk te veranderen om de toekomstige bestemming ‘Bar-Dancing-Disco-Videotheek’ te kunnen realiseren. Daarvoor hebben zij op 19 februari 1982 een aanvraag ingediend. Ook hier dreigt de ‘hoofdpijn’ een flinke kans te krijgen. Waarom ? Wel ... de allereerste advertentie die in de Leeuwarder Courant de opening aankondigt van ‘Acapulco bar-dancing-disco-videotheek’ in het pand Ged. Molenwijk 6 staat in haar uitgave van 22 januari 1982! Mogen we nu al concluderen, dat de vermaaksindustrie een nieuwe dimensie van planning in Heerenveen heeft geïntroduceerd en de BV Mazzeltov daarin een leidende rol heeft gespeeld ? Tenzij ... we een vergunningsaanvraag hebben gemist en dan valt te denken aan een niet ter inzage te krijgen exemplaar uit de gemeentelijke bouwtoezichtadministratie. Het zou dan gaan om vergunningsaanvraag 1981-19, welk gaat over het kadastrale perceel A-4734 (deels) en dan specifiek het pand: Ged. Molenwijk 6 !
Immers ... ook het dossier 1982-51 richt zich op A-4734 (deels) en het pand Ged. Molenwijk 6.
Uit dit dossier lezen we overigens wel, dat het bestaande gebouw een dak heeft van houtwolcement met mastiek, een systeemplafond en een betonnen vloer op de begane grond. Aanvullend vernemen we uit het Horecadossier 23-5, dat het hele pand 312 m2 oppervlakte benut voor de bar-dancing-discotheek aktiviteiten. De grootste verrassing is te constateren uit het horeca-dossier, dat als eigenares wordt vermeld van Mazzeltov B.V., mevrouw G. Peereboom-Mulder uit Oldeholtpa. Uit het bouwdossier lezen we dan weer, dat de gemachtigde bedrijfsleider van Mazzeltov BV de bovenwoning Gedempte Molenwijk 6a als adres voor de bedrijfsleider Fr. Offeringa heeft bestemd. Nogmaals worden we door het Horecadossier verrast, wanneer we een uitnodiging aantreffen voor 28 januari 1982 van de opening van de Dancing-Disco-Videotheek ACAPULCO met als gastheren G. Peereboom en Fr. Offeringa.
Voor de daadwerkelijke verbouwing is bouwondernemer Busstra BV te Luinjeberd aangetrokken. Het gaat om een aannemingssom van fl.9500,-. Daarvoor wordt de vergunning afgegeven per 14 april 1982. Dus in feite achteraf !!!
Het pand wordt volgehangen met electronika, beeldschermen, projectieschermen, stroboscopen, spiegelbollen, lichtgordijnen, verfprojectoren, geluidsboxen en als klap op de ‘betonnen vloer’ een ‘roestvrij stalen dansvloer’. Wanneer je dan nog niet in trance bent geraakt, zijn er altijd nog de bar-faciliteiten. De programmering is gericht op de avonden van donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag. Bekende namen in de Heerenveense dance-wereld zijn b.v. LoBo, Bert Bakema, Babe, Cees van Zijtveld, Bert Meijer, Bridge, Liberty en G. Veenstra. Er is ook tegenslag, als moet worden besloten dat op 16 september Acapulco moet worden gesloten door ‘ziekte’ van de beheerder. Dat blijkt volgens het drankwetdossier net even genuanceerder te liggen, want daarin wordt de bevestiging van een ontslagbrief voor de heer Fr. Offeringa aangetroffen. Hij is aan de kant geschoven per 31 augustus 1982 ‘wegens slechte resultaten’. Dat bericht is ‘Get. Mazzeltov B.V., G. Peereboom-Hulzebos’, de dato 2 oktober 1982.
In de periode daarna zal men naarstig bezig zijn geweest voor vervanging van het beheer en de bedrijfsleiding. De sluiting van Acapulco wegens reorganisatie en vernieuwing - volgens de Leeuwarder Courant van 7 april 1983 - blijkt evenwel tevens het einde van deze bar-dancing-video-discotheek met haar oogstrelend vormgegeven krantenkoppen. De opvolger staat al klaar, en Mazzeltov B.V. gaat door.
BAR-DANCING-DISCO BACCHUS opvolger van ACAPULCO
Voor de sluiting van ACAPULCO herinnert de gemeente op 18 februari 1983 de directie van Mazzeltov B.V. eraan, dat er een nieuwe drankwetvergunning dient te worden aangevraagd. Inmiddels zijn er ook al onderhandelingen gaande voor de vervanging van de bedrijfsleidersfunctie. Dat leidt er toe, dat om en bij 19 mei 1983 een aanvraagformulier voor een drankwetvergunning wordt aangevraagd voor de heren Johannes Marinus de Vaan (Nijmegen 1957), horecagekwalificeerd, en Johannes Cornelis Hakvoort (Elst 1958), die zijn papieren niet kan overleggen. De heren krijgen beide de kwalificatie bedrijfsleider en het blijkt dat zij de Dancing Discotheek BACCHUS zullen gaan beheren.
Ruim twee maanden na 7 april 1983 wordt het Heerenveense discodancingpubliek volledig gecompenseerd voor de sluiting van ACAPULCO met de nieuwe gebruiker - de door brand op de Oude Koemarkt dakloos geraakte - ‘Bar-Dancing-Discotheek BACCHUS’. De Leeuwarder Courant van 17 juni 1983 annonceert het populaire duo ‘Maywood’ - de zusjes De Vries uit Uitwellingerga - als breekijzer. Er doen zich nog wel weer enkele strubbelingen voor, zoals een bericht van 18 juli 1983 Daarin bevestigt J.M de Vaan dat hij geen bedrijfsleider is, maar uitsluitend optreedt als vergunninghouder voor de Amusementshal op de Gedempte Molenwijk 8. Op maandag 5 september 1983 openen een viertal personen namelijk de Amusementshal FLASH Heerenveen. Dat zijn Raf Terwindt, Jan de Vaan, Han Lampe en Henk Akkerman, bedrijfsleider.
Uit de aanvragen voor de drankwetvergunningen uit het dossier van Mazzeltov b.v. moeten we wel de conclusie trekken, dat zowel Bar Bacchus op nr. 6 als de Amusementshal FLASH op nr. 8 opereren onder de paraplu van Mazzeltov b.v. (dossier 23-5). De aanvraag voor een dergelijke vergunning voor een ‘nachtlokaal’ - openingstijden 24.00 uur tot 5.00 uur - op de Gedempte Molenwijk 8a door J.C. Hakvoort en de nieuwe bedrijfsleider Evert Wiersinga wordt vermoedelijk op 26 januari 1984 aan Mazzeltov b.v. geweigerd op grond van de vigerende gemeentelijke regelgeving. Dit initiatief is afkomstig uit de koker van de heer Hakvoort, die daarvoor het “diploma vakbekwaamheid voor het cafébedrijf” van Evert Wiersinga nodig heeft gehad om er een legale basis aan te geven. Zelf heeft hij nog steeds niet de moeite gedaan een kopie van zijn bekwaamheidsdiploma aan te vragen bij de S.V.H. (Stichting Vakonderwijs Horecabedrijven). Ten aanzien van Wiersinga blijkt dat deze al jaren (sinds 30 maart 1981) de ‘vakman’ is voor de exploitatievergunning van Discotheek de Muis, Nieuwstraat 17. Ook hier ligt de regelgeving dwars.
Mazzeltov b.v. is daar kennelijk ook niet zo erg gelukkig mee, wanneer ze op 24 april 1984 aan de gemeente laat weten, dat de rol van de heer de Vaan als bedrijfsleider voorbij is. Tegelijk stelt Mazzeltov b.v., dat de heer Hakvoort zijn S.V.H.-papieren heeft aangevraagd. De heer De Vaan blijkt later een uitstapje te hebben gemaakt naar de plaats Nieuw-Bergen in de provincie Limburg, waar zijn Horeca-bekwaamheid blijkbaar noodzakelijker is geweest. Niettemin hebben we onze ogen even uit moeten wrijven, wanneer we op 17 december 1984 opnieuw een vergunningsaanvraag onder ogen krijgen van het duo Hakvoort en De Vaan (die inmiddels geen bedrijfsleider meer is in Nieuw-Bergen). Op 19 december 1984 is de aarzeling van de Kamer van Koophandel als sneeuw voor de zon verdwenen en verlenen ze een nieuwe drankwetvergunning, temeer daar een kopie van het diploma van J.C.N. Hakvoort overtuigend aangeeft dat hij al op 21 mei 1981 de bekwaamheids-eisen van S.V.H. met goed gevolg heeft afgelegd.
Op het moment dat Bar-dancing-discotheek Bacchus als opvolger van ACAPULCO door de BV Mazzeltov wordt overgenomen heeft ze al een aantal jaren aan klantenbinding kunnen doen in Heerenveen. Een eerste krantenvermelding vinden we in de Leeuwarder Courant op 1 februari 1975 als “Na een korte vakantie Bar Bacchus weer geopend” is. “Heerenveen, J. Mulder”.
Als op 3 maart 1978 de Leeuwarder Courant “Grote schade bij brand in centrum van Heerenveen” kopt, blijkt dat niet alleen te gaan om de twee woningen op de Koemarkt boven cafetaria de Jong. Het snelbuffet-en het automatiekbedrijf loopt veel rook-en waterschade op. Voor het jeugdige uitgaanspubliek is het verloren gaan van bar Bacchus niet minder dan een weekend-ramp in de nacht van donderdag op vrijdag. Het is dan natuurlijk wel mogelijk om uit te wijken naar bar-dancing ‘De Gildehoff’ aan de Vleesmarkt of je heil te zoeken in ‘Het Pakhuis’ aan de Fok, maar ......nou ja ! Hoe lang ‘bar-dancing-discotheek Bacchus’ zonder accommodatie is geweest ? Daarover hoef je niet de krant te raadplegen, want dat staat er niet in. Wel weten we dat ze later een uitstekende vervanging hebben gevonden aan de Gedempte Molenwijk in het pand met nummer ‘6b’. Als we de gegevens van de woningkaart als uitgangspunt nemen, welke voor Gedempte Molenwijk 6b de zuidelijke bovenwoning en 6a de noordelijke bovenwoning van het ‘drie verdiepingen hoge garagegebouw’ aanmerkt, dan zou het nummer 6 correcter kunnen zijn. Dat is namelijk ook de locatie van ACAPULCO geweest !
Bovendien hebben we te maken met de officiële woningkaarten, waarop de bewoners voorkomen van de twee bovenwoningen Ged. Molenwijk 6a en Ged. Molenwijk 6b. Voor de noordelijke bovenwoning 6a is er na de verbouwactiviteiten per 18 februari 1981 plaats voor de uit Haskerland afkomstige Anne Andries de Groot. Twee dagen later trekt bij hem in zijn vriendin/partner Grietje van der Meer, eveneens afkomstig uit Haskerland. Kennelijk is er nog zoveel extra woonruimte beschikbaar, dat per 10 maart 1982 de bedrijfsleider van Acapulco of eigenlijk van de Mazzeltov B.V. de heer Freerk Offeringa op dit zelfde adres kan worden ingeschreven. Over het vertrek van zowel Anne A. de Groot als Grietje van der Meer naar Van Harenspad 28 op 31 maart 1982 kunnen we alleen maar veronderstellen, dat ze het dancinggebeuren op donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag tot in de nachtelijke uurtjes voldoende ‘beu’ zijn geworden om te willen verhuizen. Voor Freerk Offeringa gaat die vlieger natuurlijk niet op, want die zal het op die uurtjes beneden volledig in de hand hebben moeten houden. Mogelijk dat hij als Stellingwerver een hoog tolerantieniveau en incasseringsvermogen aan de dag heeft gelegd. Een opvolger in het pand Ged. Molenwijk 6a is niet bijgeschreven op de woningkaart van deze woning.
Voor wat betreft Gedempte Molenwijk 6b heeft de verbouwing door Mazzeltov B.V. kennelijk geen beletsel opgeleverd voor Nieske M. de Boer, die zich op 24 augustus 1981 uit de gemeente Idaarderadeel op dit adres mag inschrijven. Zij verleent per 28 oktober 1981 aan ‘kamerbewoonster’ Martha L. Kluifstra uit Sneek onderdak. Op 9 februari 1982 verhuist Nieske M. de Boer naar de Koornbeursweg 63-flat 403 en wordt Martha L. Kluifstra hoofdbewoonster van huisno. 6b. Per 29 maart 1982 vestigt Willem Lem, van Weststellingwerf zich hier als niet verwant ‘inwonende’ . Ruim 14 dagen later verhuist Martha Kluifstra ook naar de Koornbeursweg 63-403 en wordt herenigt met Nieske M. de Boer. Het gevolg wordt dat Willem Lem de hoofdbewoner wordt tot hij besluit per 14 februari 1983 naar Weststellingwerf terug te gaan. Vervolgens staat de woning enige tijd leeg, maar op 6 mei 1983 komen uit Nijmegen twee nieuwe gebruikers, te weten: Leonardus M. van Elk en Johannes C.N. Hakvoort. Van Elk keert op 29 augustus 1984 terug naar Nijmegen en op die manier wordt Hakvoort per die datum hoofdbewoner. Hoe lang weten we niet omdat de woningkaart verder geen informatie meer verschaft.
Tot ons fortuin levert een bouwdossier uit 1989 een serie kleurenfoto’s op, waarvan er eentje is die alle ‘harsenskrabberij’ overbodig maakt. Jammer genoeg staat er niets over de fotograaf of de datum van het maken op, terwijl andere bronnen nauwelijks beeldmateriaal ter beschikking hebben. Onze dank en erkentelijkheid gaat derhalve uit naar deze anonieme fotograaf. Chapeau !
Het op internet te vinden ‘kentekenoverzicht’ geeft ons voldoende reden te denken, dat we wat de periode betreft aardig in de buurt zitten. In het jaar 1978 worden de eerste nummers uitgereikt met twee letters - dan twee cijfers - en tenslotte weer twee letters in het kenteken, bv. AA-99-ZZ.
Pas in 1991 zijn de combinaties uitgeput en wordt gestart met b.v. AA-BB-99.
‘Onze’ foto heeft alle drie leesbare kentekenplaten in de serie zitten van 1978 tot 1991.
In 1983 is bar Bacchus dus weer vol in bedrijf op de avonden van donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag vanaf 21.00 tot 22.30 uur. In juli en augustus wordt een ‘Happy Hour’ gepresenteerd met consumpties voor halve prijs, vrij entree, leuke muziek, drie bars en een modern verlichte dansvloer. Ook op deze foto kan dus nog steeds Bar-dancing-discotheek Bacchus zijn gasten ontvangen met een Bavaria-biertje op Gedempte Molenwijk 6. Daarnaast heeft ook de FLASH-Amusementshal zijn bestaan weten te continueren op het adres Ged. Molenwijk 8.
MYSTERY-USER IN WINKEL 5
Bij het verzamelen van gegevens voor dit verhaal hebben we in het begin geen enkele aanwijzing kunnen vinden van de winkel met nr. 5. Het enige is geweest de laatste wijziging van de bouwtekening, welke de grote winkel 1 plotseling door midden deelde. Ten behoeve van welke zaak of bedrijf dat is gebeurd blijft heel lang een onopgelost raadsel. Tot we zijn gaan zoeken in de drankwetvergunningen. Bij de beschrijving van ‘t Haagje in de ‘nieuwe’ winkel 1 heeft U kunnen lezen van een ‘Turks restaurant’ in winkel 5, welke door brand is verwoest op 13 juli 1981.
De adressen Ged. Molenwijk 10 en 10a moeten logischer wijze synoniem worden beschouwd met ‘winkel 5’ en ‘winkel 1’ van de compositietekening
POSTUMA, DE EERSTE VANAF BREEDPAD
Inmiddels is er in 1980 ook een aanvraag voor een bouwvergunning bij gemeentewerken in behandeling genomen van de heer S. Postuma te Heerenveen. Dan gaat het volgens de woningkaart en dus ook de concordans van de huisnummering sinds 1 januari 1967 om Gedempte Molenwijk 2 - 4. Het betreft vergunning 1980, nr. 471 en de kadastrale locatie Heerenveen A-1550. Postuma wil de winkelruimte vanaf het Breedpad tot de zuidelijker bestaande werkplaats wijzigen. Het architectenbureau J. Bosma en L.van Houten weten door het verwijderen van een dubbel schotwerk de winkelruimte uit te rekken van een diepte van 5.36 meter naar een diepte van 10.14 meter. Als gevolg daarvan wordt tevens gekozen voor een andere raamindeling aan de naar de Gedempte Molenwijk gerichte zijgevel. De toegang tot de bovenwoning blijft ongewijzigd, maar de extra deur naast de dubbele garagedeur vervalt, net als twee totaal verschillende raamvormen.
MOVIE SKOOP VERSIE 2.0 IN GED. MOLENWIJK 4a.
Bijna aansluitend hierop worden ideeën voor een nieuwe ‘Movie Skoop’ op het kadastrale perceel A-4732 door architect Hendrik van Riezen uit Oranjewoud op de tekentafel omgezet in werkbare bouwtekeningen. Opdrachtgever Growi-film (de Groot en Witteveen) hebben een huurovereenkomst met eigenaar H.J. van der Mei te Gorredijk gesloten om de voormalige garage van het schoonmaakbedrijf ten Hage gedeeltelijk te veranderen voor de toekomstige bestemming van bioscoop. Bouwbedrijf Halman zorgt voor de ombouw van garage naar bioscoop. Volgens de begroting is daar fl.60.000,- mee gemoeid geweest. Bijna standaard leidt de bemoeiing van de Provinciale Schoonheidscommissie tot een streng advies aan de architect tot een aanpassing van het ontwerp ten behoeve van een royaler ogende toegangspartij. (Bouwdossier 1981, nr. 339).
Uiteraard is het de bedoeling, dat de aangevraagde drankvergunning van 13 november 1981 voor de foyerpauzes zijn resultaten zal gaan afwerpen. Daarvoor is de ongelofelijke inzet nodig geweest van mw. A.C. Witteveen-Peenstra, die op 21 mei 1981 de bekwaamheidseis voor het cafébedrijf heeft afgelegd én geslaagd is. Haar functie wordt in de nieuwe situatie derhalve bedrijfsleidster en Horecabekwaam beheerder. Bovendien is ze ook nog dagelijks werkzaam als employé van de AMRO-bank.
Geholpen door een krantenartikel van 12 februari 1982 krijgen we - naast de melding dat Movieskoop weer uit de brand is - ook de informatie, dat de exploitanten kans hebben gezien samen met een aantal liefhebbers van alternatieve films een Heerenveens filmhuis te stichten. De Stichting Fries Filmhuis vaardigen af: hun voorzitter Harmen Eyzinga en secretaris Hein Baart, terwijl Franke Witteveen en Anne de Groot de Movieskoop vertegenwoordigen. De laatste twee verhuren de kleine zaal, geschikt voor 60 personen en het tweetal filmhuisbestuurders streven naar het vertonen van films op vaste avonden. Voor de openingsweek hebben ze op het programma gezet ‘La dolce vita’ door Marcello Mastroianni, met in de vrouwelijke hoofdrol Anita Ekberg uit de begin jaren zestig.
SCHOENENGIGANT SCAPINO B.V.
Door aankoop van het kad. perceel A-4733 (winkel-showroom) in het dienstjaar 1979 (verkoper Homecenter Feenstra B.V) en A-4732 gedeeltelijk in het dienstjaar 1982 (verkoper eveneens Homecenter Feenstra B.V.), krijgt Scapino b.v., gevestigd te Assen, een oppervlakte van 6.52 are winkelverkoopruimte. Ze komen wel als eigenaars, maar niet als bouwers in dit verhaal voor. Scapino is geëvolueerd uit het drentse schoenwinkelbedrijf van Berend Ziengs uit Zweeloo en later Assen, welke het zocht in schoenen van de hogere prijsklasse. In de jaren zeventig is daaruit de Scapino-formule ontstaan, welke in meerdere plaatsen winkels vestigt. In 1980 - als Heerenveen zijn Scapino-winkel krijgt op de Gedempte Molenwijk 4c- adverteert deze winkelketen al met 12 vestigingen in Groningen, Drente, Friesland, Overijssel en Gelderland. Overigens is het assortiment inmiddels ook uitgebreid met sport- en kledingartikelen. In dit verband valt ook al snel de term: discountzaken met een sobere inrichting en lage prijzen. Bij het in de markt zetten van de Heerenveense vestiging wordt opvallend veel aandacht besteed aan de reclame met een paginagrote advertentie in de Leeuwarder Courant. Die eerste advertentie staat er op 21 oktober 1980 in met als kleuren zwart-grijs en met rode accenten. De kop luidt ‘Sportartikelen bij Scapino. STEENGOED” in een gemetseld woordbeeld. De Leeuwarder Courant is op 4 februari 1982 intermediair bij het aantrekken van een bedrijfsleider voor dit Heerenveense filiaal aan de Gedempte Molenwijk pal naast en ten noorden van de Bar-Dancing-Discotheek Acapulco, en later Bar Bacchus. Kadastraal is dat A-4733.
Het jaar 1984 ! Op vrijdag de 8e juni van dat jaar is Bar-Dancing Bacchus volop in bedrijf. De Leeuwarder Courant heeft die dag een advertentie in haar kolommen, waar op het adres Ged. Molenwijk 6a een “z.g.o.h. Ford Capri t. ’79, 6 cil. Spoilers voor en achter. Brede banden, e.d.” wordt aangeboden. De persoon, die dit aanbiedt is niet meer de heer Freerk Offeringa, die op 17 oktober 1983 is verhuisd naar Oudeschoot. Op 7 april 1983 heeft immers Acapulco ‘wegens reorganisatie en vernieuwing’ de deuren gesloten. Hun advertenties zijn niet meer gesignaleerd en de B.V. Mazzeltov lijkt haar geluk te hebben verspeeld. Maar wie is of wie zijn die nieuwe bewoners dan ? Wel, dat zijn de nieuwe aanjagers van het avond-en nachtelijke bar-dancing-discotheek gebeuren van de al eerder genoemde namen De Vaan, Hakvoort en in laatste instantie Wiersinga. De B.V. Mazzeltov lijkt de regie nog wel te hebben en heeft op de een of andere manier dus Bar-Dancing Bacchus aan haar stal toegevoegd.
De laatste brief, welke voor ons als onderzoeker ter inzage ligt in het drankwetdossier, is van 19 december 1984.
Meer is er mogelijk bij de gemeente zeker wel, maar deze zijn nog niet vrijgegeven voor bestudering. De “Inventaris van het Archief van de secretarie van de gemeente Heerenveen” beslaat de periode “(1913) 1934-1985 (1995)” van - in dit geval “Deel 1: secretarie-archief (onderdeel: taak van de gemeente)”. Daaruit hebben we gelukkig royaal mogen en kunnen putten.
Voor een vervolg over de jongere geschiedenis van de Propstrabuurt langs de Gedempte Molenwijk zullen we tijd moeten nemen om de gedigitaliseerde kranten op informatie uit te pluizen en een paar wel beschikbare bouwvergunningen uit het gemeentelijk archief. Ten aanzien van het onderzoek van de gemeentelijke kadastrale bronnen lopen we eveneens tegen de grenzen aan van de mogelijkheden. De fysieke leggers in gebonden delen zijn inmiddels al opgevolgd door gekopieerde vellen die bijeen worden gehouden door flexibele Jalema-clips, welke gebundeld zijn opgeslagen in archiefdozen. Maar U weet, dat inmiddels juist bij het kadaster de gedigitaliseerde opslag hoofdzaak is geworden. Bovendien zijn er veel kosten verbonden aan het verwerven van de door ons gewenste gegevens. Tenslotte hebben we steeds optimaal gebruik kunnen maken van het woningkaartenbestand, welke inmiddels ook een niet-openbare opvolger heeft gevonden in de ruimere mogelijkheden van de computeropslag.
2017, juni 17 - wibbo westerdijk - hip-backup, met dank aan Reiko Keizer en anderen
