Wapen' Nijskoat' in het Fries is het kleinste dorp in de gemeente Heerenveen. Het is voornamelijk één weg - de Rotstergaastweg - die het dorp kenmerkt. Het inwonertal is ca 130. In het verleden lag Nieuweschoot tussen de spoorlijn en de Engelenvaart. Met de komst van het crematorium en de uitbreiding van industrieterrein Heerenveen-Zuid is de oostelijke grens enkele honderden meters opgeschoven. Formeel woont een aantal Nieuweschoters nu in Heerenveen. Voor de buurtbewoners maakt dat echter geen verschil. Zij zien Nieuweschoot nog steeds als één geheel, tussen spoorlijn en Engelenvaart.
Voor een buitenstaander lijkt Nieuweschoot vaak niet meer dan wat lintbebouwing, vastgeplakt aan Heerenveen. Toch is Nieuweschoot een oud dorp met een lange historie. Met zekerheid kan worden aangenomen dat er al voor het begin van onze jaartelling sprake was van bewoning. In 1890 werd bij het graven van een opvaart een stenen bijl gevonden en ook werden er later bij het bouwen van een boerderij stenen werktuigjes gevonden. Ook bij deze boerderij is een lemen vloertje met fragmenten van rood aardewerk gevonden. Door deskundigen is vastgesteld dat het hier om een vloertje ging van een woning uit de late Middeleeuwen.
Nieuweschoot in vogelvlucht
Nieuweschoot is gelegen op een zandrug en behoorde oorspronkelijk tot de grietenij Schoterland. Omstreeks 1390 wordt de grietenij “Scoterland”, met de daarbij horende dorpen al in oude geschriften vermeld. Reeds in 1315 wordt er melding gemaakt van een “Kapelle” die in “Nijeskoat” staat. Deze Kapelle stond op de plaats waar nu het kerkje van Nieuweschoot staat. De kerk die nu wat achteraf lijkt te staan was vroeger opgenomen in een rij van boerderijen en huisjes.
Kerkepad
Kerkraam Nieuweschoot
Het Kerkepad, een verbindingsweg tussen Oudeschoot en Rotstergaast liep langs de kerk en de boerderijen en had ook nog een aftakking naar de Bisschopsweg. Het nog bestaande Kerkepad werd rond 1850 afgesneden door de Engelenvaart. Vanaf 1850 tot in de zeventiger jaren van de vorige eeuw kon men de overkant van het Kerkepad bereiken door middel van een draai (draaibrug) in de Engelenvaart. Tegenwoordig biedt het Kerkepad, als historisch wandelpad, rust, ruimte en een rijke natuur.
Nieuweschoot is van oorsprong een dorp waar mensen op elkaar aangewezen waren en waar vele familieleden woonden. Hierdoor ontstond een sterke sociale cohesie en een ontwikkeling van een eigen dorpscultuur en identiteit. Ook nu nog is er sprake van een grote betrokkenheid. Vele inwoners zetten zich vrijwillig in voor de leefbaarheid van het dorp. Er worden door de activiteitencommissie meerdere activiteiten georganiseerd en nieuwe inwoners worden van harte welkom geheten en maken, als ze dat willen, snel deel uit van de Nieuweschootse bevolking.
Kortom, een prettig leefbaar dorp, met een open oog en geest voor de toekomst maar ook een strijdbaar dorp voor wie het behoud van haar eigen identiteit erg belangrijk is.
Rika Zathe Nieuweschoot
